De Japanse esdoorn (Acer palmatum) is een sierlijke struik die eigenlijk in zowat elke tuin past. Of uw tuin nu modern of romantisch is, groot of klein, voor elke tuin bestaat er wel een geschikte variant. Hij is te gebruiken als solitair in een voortuin, tussen steentjes in een minimalistische tuin, in een Japanse tuin, naast de vijver, in pot op het terras of gewoon in de border tussen andere planten.
De Latijnse naam ‘Acer palmatum’ dekt de lading mooi: ‘Acer’ betekent esdoorn, en ‘palmatum’ betekent handvormig en duidt op de vorm van het blad. En het is net het blad dat deze struik zo aantrekkelijk maakt. Japanse esdoorns bestaan in meer dan duizend soorten. Afhankelijk van de soort kan de bladkleur tinten van groen, geel, rood, paars, bruin of bontbladig zijn, maar één ding hebben ze allemaal gemeen: hun prachtige herfstkleur.
Grofweg kan je zeggen dat er twee soorten bestaan: opgaande soorten die, met het nodige geduld, enkele meters hoog kunnen worden, en liggende, bijna afhangende soorten. Deze laatste blijven lager en groeien breed uit, maar zijn ook verkrijgbaar geënt op een stammetje. Verder zijn er ook nog enkele echte dwergsoorten en de unieke meerstammige Acers.
Planttips
Een Japanse esdoorn is geen moeilijke plant, zolang zijn standplaats aan een paar basisvoorwaarden voldoet. Zorg voor een goed doorlatende, humusrijke en lichtzure grond: bij het aanplanten maak je de grond goed diep los, en meng je best een ruime dosis turf of heidegrond mee in de plantput. Tijdens de zomer geef je best af en toe wat extra water, maar het is ook belangrijk dat de plant tijdens de winter niet met zijn voeten in het water staat. Bij zware gronden meng je best wat extra zand of lava onderin de plantput.
De meeste soorten houden niet van te veel direct zonlicht. Een plaatsje in de (half)schaduw is aan te bevelen. Gefilterd licht door de bladeren van een grotere loofboom is bijvoorbeeld ideaal. Vooral de roodbladige en bleekbladige soorten kunnen bruine bladranden krijgen door verbranding in de volle zon, zeker in combinatie met droogte. Zorg ook voor een plaats die wat beschut is van de wind.
In een pot op het terras komt zo een Japanse esdoorn natuurlijk ook prachtig tot z’n recht. Gebruik, zoals bij alle planten, een voldoende grote bloempot met gaten in onderaan. Onderin leg je best een laagje lavasteentjes voor de drainage, en ook bij de (zure) potgrond kan je wat lava mengen. Laat de grond nooit helemaal uitdrogen, maar zorg wel dat het water altijd weg kan: een Japanse esdoorn houdt niet van natte voeten. Geef bij voorkeur regenwater. Leidingwater bevat soms veel kalk, en daar houden Japanse esdoorns niet van.
Winterhard
Bijna alle soorten zijn perfect winterhard, en hoeven geen extra beschutting in de winter. Let wel op met potplanten, bij zeer strenge vorst is het aan te raden de pot zelf wat extra in te pakken, zodat de wortels zelf niet bevriezen. Eventueel kan je bij het aanplanten wat piepschuim of ander isolatie materiaal aanbrengen aan de binnenzijde van de pot, dit beschermt de plant bij strenge vorst en houdt de wortels frisser tijdens de zomer.
Weinig snoeiwerk
Snoeien is normaalgezien niet nodig. Droge takken mag je altijd weghalen, snoei deze in tot enkele centimeters boven het levende hout. Wil je toch wat modelleren, dan kan je bijsnoeien tijdens de zomermaanden. Dikke takken kan je inkorten aan het begin van de winter. In het voorjaar snoei je een Japanse esdoorn beter niet, omdat de sapstroom dan al op gang is gekomen, en de plant dan kan beginnen bloeden.
Meer dan 1000 soorten
De keuze in Japanse esdoorn is enorm uitgebreid, er zijn meer dan duizend soorten in cultuur waarvan velen meerstammig zijn. Vele hiervan hebben exotische namen, de meeste soorten werden dan ook in Japan ontwikkeld. De verschillen tussen de cultivars zijn groot, niet alleen bladkleur, formaat, herfstkleur maar ook de stam en de groeivorm kan variëren. Japanse esdoorns zorgen het hele jaar door voor een prachtige kleurenpalet in de tuin. Niet alleen de herfstverkleuring is prachtig, het jonge blad in het voorjaar is vaak minstens zo mooi.
Japanse esdoorns worden meestal in pot gekweekt, aanplanten kan dan ook het hele jaar rond, al zijn de herfst en lente de beste periodes.